Niesamowita Bitwa o Berno - jedna z największych bitew 1914 roku, stoczona na terenach prowincji Berno w dniach 2 i 3 maja między siłami Sojuszu Ryskiego i Francji, a wojskiem belgijskim okupującym Szwajcarię. Starcie zakończyło się zwycięstwem Rosji oraz Szwecji. Siły francuskie zostały zmuszone do wycofania się na zachód.
 Karykatura z czasów wojny, wyśmiewająca Alberta I |
Geneza konfliktu[]
Po szwedzkim ataku na Belgię, król Albert I Koburg uciekł razem ze swoimi najważniejszymi urzędnikami i doradcami do Berna w okupowanej przez niego Szwajcarii. Prowincja stała się ostatnim bezpiecznym dla niego miejscem, ponieważ nie graniczyła z państwami Sojuszu Ryskiego. Po zawarciu pokoju Belgia-Szwecja, Cesarstwo Niemieckie udzieliło państwom koalicji ryskiej prawa przejścia, co zagroziło poważnie Koburgowi. Dodatkowo jego kraj nękał kryzys, gdyż cała gospodarka jego państwa była oparta na drewnie, a surowiec ten należał do powszechnie dostępnych w całej Europie. Belgia nie posiadała prawnie stolicy, a poparcie króla ciągle malało. Zarówno władcy Szwecji i Rosji, jak i Cesarz Francji zauważyli, że mogą wykorzystać tę sytuację do zwiększenia swoich wpływów i kolejnej ekspansji. Szczególnie sprawą zainteresował się Napoleon, który musiał rozpocząć wojnę, aby utrzymać swoją rolę w Europie.
Przebieg[]
Drugiego maja 1914 roku Napoleon d'Orléans skierował do Berna wszystkie oddziały z miasta Nancy. Cesarski plan zakładał zdobycie miasta bez wypowiedzenia wojny. Zanim armia Francji przekroczył granicę, wojska Szwecji stacjonujące w Stuttgarcie zauważyły zbliżające się jednostki. Poinformowały dowództwo o nadchodzącym niebezpieczeństwie. Wówczas Karol XII natychmiast skontaktował się z Carem Rosji, z którym ustalił, że wojska Sojuszu Ryskiego muszą dołączyć do wojny, aby uniemożliwić Cesarzowi ekspansję i odciąć mu dostęp do Zurychu. Oddział ze Stuttgartu niedługo później dostał rozkaz zdobycia Berna. Król wysłał również posiłki ze Szwedzkiej Belgii i Danii. Te ostatnie miały małą szansę na to, aby zdążyć dotrzeć na czas. Mikołaj II Romanow podjął podobne kroki. Wysłał z Włoch i Austrii liczne oddziały pod dowództwem generała Władimira Suchomlinowa, które miały okazać się kluczowe w samej bitwie. Wojska wyruszyły również z Rosji, ale dotarły po bitwie. Napoleon w odpowiedzi na manewry Sojuszu Ryskiego zaczął sprowadzać dodatkowe jednostki z Lyonu. Tak rozpoczął się wyścig o Berno. Sytuacja ta zmusiła Karola XII oraz cesarza Francji do negocjacji. Ustalili oni, że armia z Lyonu powróci do Francji, a posiłki z Danii zostaną wycofane. Król jednak nie dotrzymał zobowiązań w całości, gdyż jego wojska zamiast wycofania się, skierowano do Szwedzkiej Belgii. Dalej więc przybliżały się do strefy walk. Samo starcie rozpoczęło się późnym wieczorem, gdy siły Francji zaczęły oblegać Berno od zachodu. Niedługo potem armia rosyjska atakowała miasto od południa. Jako ostatni na miejsce przybili Szwedzi, którzy mieli najsłabsze oddziały. Albert I Koburg pozostał w prowincji aż do zakończenia walk. Trzeciego maja Rosjanie zdobyli miasto. Zdezorientowane jednostki francuskie zaczęły walkę z armią carską, dzięki czemu Berno przeszło do rąk cesarza. Armia Suchomlinowa została rozbita, a pozostałe kilka oddziałów ruszyło razem z dowódcą do Włoch, gdzie Król Wiktor Emmanuel III udzielił im schronienia. Sojusz Ryski uznał manewr cesarza za nieuczciwy, więc w ramach odwetu pozwolił sobie na dokonanie przeciwko Francji podobnych ruchów. Napoleon proponował oddanie Berna Rosjanom za dużą ilość ropy. Romanow odmówił. W południe Francuzi wysłali wojska do Zurychu, co dało Karolowi XII możliwość zajęcia pustego miasta.
Po bitwie[]
Po bitwie Szwajcaria stała się częścią Królestwa Szwecji, co zostało zaakceptowane przez Napoleona oraz Mikołaja II. Uniemożliwiło to cesarzowi dalszą ekspansję terytorialną na wschód. Albertowi I Koburgowi zabrano tytuł królewski, ale pozostawiono go na wolności. Berno w przyszłości stało się ważnym punktem strategicznym na granicy szwedzko-francuskiej, a później bezprusko-francuskiej.